SZKOLENIA DLA LEKARZY, TECHNIKÓW, PEDAGOGÓW, PSYCHOLOGÓW, TERAPEUTÓW I OSÓB ZAINTERESOWANYCH TEMATYKĄ NEUROMODULACJI
Co to jest aEEG?
Opieka nad zdrowiem noworodków, szczególnie w warunkach intensywnej terapii, wymaga precyzyjnych i niezawodnych narzędzi diagnostycznych takich jak aEEG/CFM. Artykuł ten, będący pierwszym z serii poświęconej diagnostyce neurologicznej w neonatologii, wprowadzi Cię w podstawy tej techniki, wyjaśniając jej mechanizmy i praktyczne zastosowanie w codziennej opiece nad noworodkami. Zgłębimy, czym jest monitorowanie funkcji mózgu oraz jakie ma znaczenie dla wczesnego wykrywania nieprawidłowości, takich jak napady drgawkowe.
Autorem artykułu jest dr n.med. Łukasz Karpiński, uznany specjalista neonatologii i wykładowca AKSON Centrum Edukacji, który w tym artykule i podczas szkoleń, dzieli się swoją wiedzą na temat aEEG/CFM.
Zintegrowana elektroencefalografia (amplitude integrated EEG – aEEG) jest szeroko stosowaną metodą monitorowania funkcji ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Metoda opiera się na modyfikacji klasycznej elektroencefalografii (EEG) celem ukazania trendu lub długotrwałych zmian tła EEG, w sposób, który jest łatwiejszy w interpretacji. Metoda aEEG lub CFM – cerebral function monitor, została opracowana przez Prior P.F. oraz Maynard D.E. w latach 60-tych i początkowo była wykorzystywane w oddziale intensywnej terapii dorosłych oraz celem monitorowania pacjentów w trakcie znieczulenia ogólnego. Pod koniec lat 70-tych i na początku 80-tych przeprowadzono pierwsze próby monitorowania noworodków przy użyciu aEEG. Pierwsze aparaty wykorzystywały dwie elektrody, celem uzyskania jednego odprowadzenia. Obecnie wykorzystywane standardem są dwu lub czterokanałowe aEEG. Nowoczesne urządzenia aEEG, poza samą zintegrowaną elektroencefalografią pozwalają również na podgląd klasycznego EEG z założonych elektrod. Możliwe jest również zastosowanie monitorowania video w trakcie badania.
Umiejscowienie elektrod oparte jest na międzynarodowym systemie 10-20 dotyczącym klasycznego EEG. Przy zastosowaniu urządzenia dwukanałowego zaleca się obecnie wykorzystanie elektrod ciemieniowych P3-P4. W przypadku aparatów czterokanałowych dodatkowe dwa odprowadzenia umieszcza się w okolicach centralnych (C3-C4). W pierwszych wersjach aparatów czterokanałowych zalecano umieszczenie dodatkowych elektrod w okolicach czołowych (F3-F4). Dostępne są urządzenia umożliwiające monitorowanie tylko z okolic przedczołowych (Fp1-Fp2). Umieszczenie elektrod w okolicach czołowych i przedczołowych jest łatwiejsze, jednak z uwagi na fakt, że drgawki u noworodków są tylko ogniskowe i większość występuje w okolicach centralno-ciemieniowych to użycie odprowadzeń przednich może uniemożliwić zarejestrowanie czynności napadowej. Z tego względu w tej grupie pacjentów nie zaleca się wykorzystania odprowadzeni rejestrujących czynność bioelektryczną z przednich części OUN.
W trakcie monitorowania aEEG można korzystać z kilku rodzajów elektrod. Można wykorzystać elektrody hydrożelowe. Zapewniają one nieinwazyjne monitorowanie, jednak może pojawić się problem z przyklejeniem elektrod na owłosioną skórę głowy. Problem ten jest mniejszy u mniej dojrzałych wcześniaków. Pomocne może być ogolenie skóry głowy. Kolejnym minusem jest fakt, że te elektrody są jednorazowe. Drugim rodzajem elektrod są elektrody miseczkowe, pokryte solami srebra lub złota. Do prawidłowego działania należy dodatkowo użyć pasty klejąco-przewodzącej. Elektrody te zapewniają nieinwazyjne monitorowanie, są wielorazowe. Ostatni rodzaj elektrod to elektrody igłowe, wbijane w skórę głowy. Zapewniają one najlepszą jakość sygnału. Minusem jest fakt, że są jednorazowe oraz inwazyjne. W literaturze opisano przypadki infekcji miejscowych jak i uogólnionych spowodowanych zakładaniem tych elektrod. Mogą one również powodować ból oraz krwawienie.
Sygnał aEEG powstaje z przekształcenia klasycznego sygnału EEG. Uzyskany zapis początkowo jest wzmacniany oraz filtrowany, w trakcie czego wygaszane są fale o częstotliwości poniżej 2 Hz i powyżej 15Hz. Celem jest zmniejszenie w sygnale udziału artefaktów pochodzących z pocenia się, ruchu, aktywności mięśniowej, EKG oraz urządzeń elektrycznych. Sygnał ulega również rektyfikacji, czyli wszystkie wartości ujemne sygnały EEG są zamieniane na wartości dodatnie. Następnie zapis ulega uśrednieniu z wykorzystaniem częstotliwości aEEG, czyli 2Hz.
Próbkowanie głowicy EEG wynosi ok. 256Hz.
Ostatnim etapem jest kompresja czasowa oraz umieszczenie sygnału na skali półlogarytmicznej. Wartości ok 0 do 10uV są pokazane na skali liniowej, zaś wartości powyżej 10uV na skali logarytmicznej. Po kompresji czasowej zapis jest pokazywany z przesuwem 6cm/godz. lub 30cm/godz. Obecnie częściej wykorzystywanym standardem jest 6cm/godz. Taki ukazanie zapisu ma na celu stworzenie trendu, amplitudy EEG, który ma swoją dolną i górną granicę odzwierciedlające odpowiednio minimalny i maksymalny woltaż czynności bioelektrycznej. Wykorzystanie skali półlogarytmicznej umożliwia lepsze uwidocznienie dolnej granicy zapisu, która jest szczególnie ważna w ocenie czynności bioelektrycznej noworodków.
