PORÓWNANIE EFEKTYWNOŚCI I DOKŁADNOŚCI ZAPISÓW EEG
Czepek automatyczny szybko-złączny i czepek grzybkowy to dwa popularne rodzaje systemów do rejestracji sygnału EEG, różniące się konstrukcją i sposobem aplikacji. Czepek automatyczny szybko-złączny charakteryzuje się łatwością i szybkością zakładania, co jest szczególnie przydatne wszędzie tam, gdzie czas ma znaczenie. Z kolei czepek grzybkowy wymaga ręcznego umieszczenia każdej elektrody, co może być bardziej czasochłonne, ale często zapewnia lepszą stabilność i dokładność zapisu dzięki precyzyjnemu dopasowaniu do głowy pacjenta.
W niniejszym artykule Małgorzaty Aniśko, specjalistki EEG, autorka przybliży, czym różnią się od siebie czepek automatyczny i żyłkowy, jakie są ich wady, a jakie zalety?
ARTYKUŁ
Istnieje kilka rodzajów systemów do rejestracji sygnału EEG. Badanie czynności mózgu możemy przeprowadzić przy pomocy: czepka automatycznego, czepka żyłkowego, czepka MultiCap-Cup, elektrod miseczkowych oraz czepków jednorazowych.
Najczęściej podczas badania EEG używa się czepków automatycznych i żyłkowych.
Czepek żyłkowy do EEG wykonany jest z silikonu. Przeznaczony jest do użytku w połączeniu z elektrodami grzybkowymi (mostkowymi) lub miseczkowymi (które można zamocować za pomocą specjalnych uchwytów). Wykonany jest z miękkiego silikonu, a podbródek z materiału gąbkowego. Wyposażony jest w 2. lub 4. podłużne rurki oraz 6. Poprzecznych, możliwych do samodzielnego wypięcia.
ELEKTRODY GRZYBKOWE ZWYKŁE LUB SPIEKANE.
Elektroda grzybkowa zwykła do badań EEG wykonana jest z czystego srebra (Ag 999,99 ‰). Część rejestrująca elektrody pokryta jest chlorkiem srebra (AgCl), natomiast gwint elektrody złotem (Au). Elektroda posiada materiałową nakładkę (bufor), który można łatwo wymieniać. Gwint elektrody łączymy z krokodylkiem lub wtykiem.
Elektroda grzybkowa spiekana wykonana jest z czystego srebra (Ag 999,99 ‰). Pokryta jest chlorkiem srebra (AgCl), a gwint elektrody złotem (Au), przy pomocy specjalnej metody spiekania. Bio-kompatybilny mostek elektrody wykonany jest z tworzywa sztucznego i materiału hipoalergicznego. Elektroda posiada materiałową nakładkę, którą można łatwo wymieniać. Gwint elektrody ma również uniwersalne łączenie dla przewodów z krokodylkiem lub wtykiem 2. mm sprężynującym.
Elektrody grzybkowe, na głowę pacjenta, zakładamy pod silikonowe żyłki, w odpowiednich punktach, według systemu 10-20.
Czepek automatyczny ma wbudowane elektrody i przewody. Skraca to czas przygotowania pacjenta do badania a w niektórych sytuacjach nawet umożliwia przeprowadzenie badania długoterminowego, które byłoby niemożliwe do wykonania w standardowy sposób. Elektrody dobrze przylegają do głowy pacjenta. Rozmieszczone są w systemie 10-20, a sam czepek występuje w różnych rozmiarach, dostosowanych do wielkości głowy pacjenta. Rozmiary czepków rozróżniamy za pomocą kolorów (np. żółty, czerwony, niebieski lub inne). Czepek jest łatwy w eksploatacji i konserwacji.
PORÓWNANIE
W przypadku użycia do badania EEG czepka żyłkowego, elektrody trzeba samodzielnie założyć na głowę pacjenta. Następnie należy podłączyć kable z gwintem elektrody. Zastosowanie czepka automatycznego jest łatwiejsze, ponieważ elektrody są połączone z przewodami i nie wymagają żadnych czynności ze strony technika wykonującego badanie.
W niektórych sytuacjach, atutem może być fakt, że czepek żyłkowy posiada regulację silikonowych żyłek, aby można było dokładnie dopasować ułożenie elektrod do rozmiaru głowy pacjenta (obwód głowy i wielkość różnią się w zależności od wieku).
Skóra głowy pacjenta przed badaniem, musi być dobrze przygotowana: odtłuszczona i posmarowana żelem. Ważne, żeby żel nakładać dokładnie pod każdą z elektrod.Następnie należy pojedynczo podłączyć do głowicy kable dołączeniowe.
Czepek automatyczny posiada kilka rodzajów wielkości, które dobierane są przez technika indywidualnie, na podstawie oceny wielkości głowy pacjenta. W przypadku tego rodzaju czepka, kable wychodzące, spod elektrod, zakończone są kostką. Kostkę wpinamy do adaptera. Każdy pojedynczy kabel podpięty jest do głowicy. Dzięki temu uzyskujemy bardzo szybki i sprawny montaż czepka na głowie pacjenta. Należy pamiętać, żeby umiejętne dozować żel do każdej z elektrody, aby nie doprowadzić do powstania mostów między sąsiednimi elektrodami.
Bez względu na rodzaj zastosowanego czepka w badaniu EEG, należy pamiętać, żeby kontakt elektrody ze skórą (impedancja) był bardzo dobry, aby zapewnić optymalne warunki do rejestracji sygnału. Od tego zależne jest prawidłowe przeprowadzenie badania. Badanie możemy prowadzić zarówno w pozycji leżącej jak i siedzącej.
W przypadku pacjentów z bardzo gęstymi włosami, ubytkami w pokrywie czaszki, przy bardzo mocno spoconej głowie lub ogromnej ruchliwości pacjenta (szczególnie dotyczy to dzieci), lepiej sprawdzi się czepek żyłkowy. Natomiast do badań wielogodzinnych, domowych, polecam czepek automatyczny.
Podczas wyboru sprzętu, montażu czepka na głowie pacjenta, a w rezultacie w prawidłowym przeprowadzeniu badania, niezmiernie ważną rolę odgrywają umiejętności i doświadczenie technika przeprowadzającego badanie. Umiejętne wyeliminowanie artefaktów i wszelkiego rodzaju zakłóceń pozwala uzyskać lepiej wykonane badania, a tym samym dokładniejszy opis i bardziej trafiony wynik wydany przez lekarza. Występowanie wszelkiego rodzaju zakłóceń, artefaktów wpływa na jakość badania i zapis EEG. Wybór sprzętu może mieć w takim wypadku kluczowe znaczenie. Wybierając czepek automatyczny, nie mamy wpływu i możliwości wyeliminować np. tętnienia naczynka żylnego czy drżenia mięśni skroniowych. Kontrolę nad takimi zjawiskami mamy za to używając czepka żyłkowego.
Bez względu na wybór czepka, dokładność zapisu, zależy przede wszystkim od doświadczenia technika i możliwości współpracy z pacjentem. Jeszcze raz należy podkreślić, że technik powinien umieć: rozpoznać i wyeliminować artefakty, porozumieć się i zdobyć zaufanie pacjenta, a przede wszystkim być kreatywnym (sytuacje z jakimi spotykamy się na co dzień w swojej pracy technika EEG potrafią zaskoczyć). Wszystkie te umiejętności, pozwolą uzyskać w rezultacie bardzo czysty i „klarowny” zapis bez artefaktów.
Na podstawie lat doświadczeń w swojej pracy zawodowej, mogę z pewnością stwierdzić, że technik EEG musi być przygotowany na pracę z każdym rodzajem czepka. Bez względu na osobiste preferencje. Zazwyczaj sprzęt z jakim pracujemy, zależy od rodzaju i upodobań pracowni EEG, z którą współpracujemy. Podejrzewam, że na świecie jest tyle samo zwolenników, jak i przeciwników, zarówno czepka żyłkowego, jak i automatycznego.
A Ty Drogi Czytelniku, który rodzaj czepka wybierzesz?
AUTORKA: Techniczka elektoencefalografii, Małgorzata Aniśko, wykładowczyni Centrum Edukacji AKSON
