Badanie EEG, czyli elektroencefalografia, to jedna z najważniejszych metod diagnostycznych w neurologii. Podczas badania wykorzystujemy tradycyjny, dostępny sprzęt, który ma swoje wady. Dzisiaj zastanowimy się nad przyszłością i możliwymi rozwiązaniami technologicznymi. Zadamy sobie pytanie z czym wiązałoby się wprowadzenie na rynek medyczny nowoczesnej, bezprzewodowej technologii.  

W niniejszym artykule Małgorzaty Aniśko, specjalistki EEG, autorka opowie o zaletach i wadach bezprzewodowej rewolucji w sektorze medycznym. 

ARTYKUŁ 

WSTĘP 

W diagnostyce neurologicznej bardzo ważnym narzędziem jest badanie EEG (elektroencefalografia). Jest to badanie fal mózgowych zbieranych z powierzchni czaszki, które są przetwarzane w zrozumiały sygnał – krzywą EEG i zapisywane w komputerze. Tradycyjne badanie EEG wymaga stosowania przewodowych elektrod. Pacjent ma wtedy ograniczoną swobodę ruchu, co wpływa na zmniejszenie komfortu podczas wykonywanego badania. Przełomem mogą stać się czepki bezprzewodowe. 

EWOLUCJA 

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat badania EEG przeszły ogromną rewolucję. Początkowo mieliśmy do dyspozycji aparaty analogowe. Rejestrowały one sygnał z głowicy tworząc zapis EEG na papierze za pomocą pisaków. Używane były czepki żyłkowe, z elektrodami grzybkowymi, które rejestrowały sygnał z powierzchni głowy pacjenta. Nie było impedancji i nie można było sprawdzić jakości kontaktu elektrody ze skórą. Aparaty analogowe nie były tak czułe jak dzisiejsze komputery. 

W 1993 r. wszedł do użytkowania aparat cyfrowy EEG marki ELMIKO(EEGDigiTrack). To był przełomowy moment w badaniach EEG. Lepszy obraz zapisu krzywej, bardziej wiarygodny wynik badania EEG. Nowy aparat ELMIKO okazał się ogromnym sukcesem. 

Czepki również przeszły ewolucję. Do czepka żyłkowego i elektrod grzybkowych dostaliśmy do wyboru czepek automatyczny. Skonstruowany w formie czapki, z wbudowanymi elektrodami, które połączone zostały przewodami podłączonymi do głowicy aparatu. Czepki te, oprócz badań w pracowniach EEG, sprawdzają się podczas wykonywania badań wielogodzinnych. Podczas długiego badania komfort i samopoczucie pacjenta są bardzo istotne. Czepek automatyczny to zapewnia. Pacjent może swobodnie leżeć na łóżku, przewracać się, przyjmować różne pozycje ciała, bez ograniczeń.  

A GDYBY POJAWIŁY SIĘ CZEPKI BEZPRZEWODOWE?  

Zapewne zrewolucjonizowałoby to sposób w jaki monitorujemy aktywność mózgu. Pacjent miałby wykonywane badanie w dużo bardziej komfortowych dla siebie warunkach. A osoby wykonujące badanie nie musiałyby manewrować w plątaninie kabli, wykonując badanie EEG przy, tak jak dzieje się to dzisiaj, podczas użycia dostępnego sprzętu.  

Wyobrażam sobie, że pacjent podczas badania, mógłby się swobodnie poruszać, zarówno w warunkach codziennego życia, jak i podczas pobytu w klinice. Dzięki temu moglibyśmy rejestrować aktywność mózgu osoby badanej, w naturalnych warunkach i sytuacjach. Uniknęlibyśmy dyskomfortu związanego z tradycyjnymi elektrodami i wychodzącymi z nich przewodami. Sprzyjające warunki podczas badania, brak stresu związanego z komfortem podczas badania, na pewno wpłynęłyby na rzetelność wyników.  

PRZYSZŁOŚĆ 

Zakładając, że bezprzewodowe czepki powstaną i będą dostępne na rynku sprzętu medycznego, możemy wykazać ich niepodważalne zalety. Bezprzewodowy czepek nie wymagałby użycia przewodzącego żelu. Wszelkie rodzaje artefaktów, wynikających z ruchu pacjenta, byłyby zredukowane do minimum. Nowoczesna metoda pozwoliłaby na ciągłą rejestrację badania EEG w przypadku monitorowania badań pacjentów z epilepsją, z zaburzeniami snu czy chorobą Parkinsona. Także w warunkach domowych. 

Moglibyśmy, dzięki długotrwałej i wygodnej rejestracji sygnału, wykryć rzadkie epizody neurologiczne. Kto wie, czy za pomocą technologii bezprzewodowej nie będziemy mogli sterować urządzeniem za pomocą myśli? W tym kontekście myślę o osobach leżących, sparaliżowanych. Pacjenci ci mogliby się komunikować przy pomocy właśnie bezprzewodowych systemów, sterowanych poprzez myśli. 

Czepki bezprzewodowe mogłyby być wykorzystywane w grupach zawodowych, w których poziom stresu lub zmęczenia jest bardzo wysoki. Podczas badania EEG nie byłyby narażone na dodatkowe bodźce stresogenne. 

Nowoczesna technologia miałaby też zastosowanie w innych metodach badawczych czy terapeutycznych, np. w EEG Biofeedback’u (poprawa koncentracji i kontroli emocji). 

Badania nad sprzętem bezprzewodowym to zapowiedź olbrzymich zmian i postępu w medycynie. Jednak, jak to ma miejsce przy okazji wprowadzania każdej innowacji, dostęp do takich technologii stawia przed konstruktorami aparatury medycznej pewne wyzwania. Nie można zapominać o czynnikach, które mają podstawowy wpływ na jakość i rzetelność wyników badania EEG: 

– pomiar sygnału musi być bardzo dokładny, żeby uzyskać jak najlepszy zapis krzywej EEG 

– użycie filtrów nie może obniżać jakości badania EEG 

PODSUMOWANIE 

Metoda bezprzewodowa na pewno wiąże się z wyższymi kosztami produkcji. Prawdopodobnie będzie droższa niż tradycyjne badanie EEG, szczególnie w początkowym okresie. Mimo to może być niezastąpionym narzędziem. Dzisiaj bardzo wiele zależy od umiejętności i wiedzy osoby przeprowadzającej badanie (użycie filtrów, impedancja, etc.). Dzisiaj, niektórzy pacjenci, z uwagi na swój stan psychiczny, nie są w stanie przejść całego badania EEG lub jest to bardzo trudne. Bezprzewodowe badania EEG mogą być rozwiązaniem. To rewolucja nie tylko w badaniach EEG, ale w całym sektorze medycznym (diagnostycznym, naukowo-badawczym). 

AUTORKA: Techniczka elektoencefalografii, Małgorzata Aniśko, wykładowczyni Centrum Edukacji AKSON