Elektroneurografia (ENG) analizuje przewodnictwo nerwowe, co pomaga wykryć uszkodzenia nerwów obwodowych. Elektromiografia (EMG) to specjalistyczne badanie oceniające mięśnie, stosowane w min. diagnostyce chorób nerwowo-mięśniowych. Obie metody są niezwykle istotne w neurologii, ortopedii i rehabilitacji, umożliwiając szczegółową analizę funkcji układu nerwowego.
EMG wykorzystywane jest m.in. do diagnozowania chorób takich jak: miopatie czy stwardnienie zanikowe boczne. Badanie ENG pozwala na ocenę stopnia uszkodzenia nerwów oraz kontrolowanie skuteczności leczenia. EMG i ENG są bezpiecznymi, jednak dość nieprzyjemnymi w odczuciu dla pacjenta metodami diagnostycznymi, które dostarczają precyzyjnych informacji o stanie mięśni i nerwów.
W Centrum Edukacji AKSON organizujemy szkolenia, na których można nauczyć się wykonywania badań elektromiograficznych (EMG i ENG). Dzięki umiejętności przeprowadzania badań EMG i ENG, lekarze i technicy mogą skuteczniej dobierać metody leczenia oraz monitorować postępy terapii pacjentów. Ważne jest, aby szkolenie odbyć w akredytowanym punkcie, w którym uczą specjaliści z wieloletnim doświadczeniem.
Zapytaliśmy specjalistkę, dr n. med. Jolantę Gałecką, wykładowczynię Centrum Edukacji AKSON i techniczkę EMG o to, czym jest tak naprawdę badanie elektromiograficzne?
OPINIA SPECJALISTKI
CO TO JEST ELEKTROMIOGRAFIA?
Elektromiografia jest to szerokie pojęcie zawierające w sobie elektroneurografię – badanie nerwów obwodowych oraz elektromiografię, czyli badanie mięśni.
Elektroneurografia (ENG) wykonywane najczęściej jest przy użyciu elektrod powierzchniowych, natomiast do badania mięśni (EMG) konieczne jest zastosowanie elektrody igłowej.
EMG i ENG są to badania niezwykle wymagające, zarówno od badającego, jak i od pacjenta.
Podczas obu badań wskazana jest współpraca ze strony pacjenta, a ze strony lekarza oraz technika wieloletnie doświadczenie i duży zakres wiedzy.
Neurografia jest najprostszą techniką oceny nerwów obwodowych. Kluczowym dla odpowiedniej interpretacji badania jest dobór ocenianych nerwów, przygotowanie skóry, odpowiednia jej ciepłota, właściwe naklejenie elektrod, dobór siły bodźca oraz właściwa liczba jego powtórzeń.
Badanie ENG polega na stymulacji bodźcami elektrycznymi włókien czuciowych oraz włókien ruchowych znad powierzchni skóry i następczej rejestracji pobudzenia. W nerwach poszukujemy przede wszystkim zmian typu aksonalnego – zmniejszenie amplitudy lub demielinizacyjnego zwolnienie szybkości przewodzenia, gdzie uzyskane wyniki porównywalne są z normami.
We włóknach czuciowych rejestrowane są amplitudy potencjałów czuciowych, gdzie głównie oceniana jest szybkość przewodzenia oraz amplituda odpowiedzi.
Neurografia włókien ruchowych jest podobną techniką badania przewodzenia, ale wykonuje się ją w inny sposób. Elektroda odbiorcza znajduje się na skórze nad mięśniem unerwianym przez badany nerw. Elektroda stymulująca umieszczana jest bezpośrednio nad badanym nerwem.
W przypadku uszkodzenia włókien ruchowych wskazane jest wykonanie badania elektromiograficznego mięśnia w celu min. potwierdzenia lub wykluczenia objawów aktywnego odnerwienia czy oceny reinerwacji. Przewodzenie w nerwach ruchowych możemy ocenić w odcinkach dystalnych oraz w proksymalnych. W przypadku kończyny górnej najbliższym miejscem stymulacji elektrycznej jest punkt Erba, w dole nadobojczykowym. Ocena bardziej proksymalnych części nerwów ruchowych możliwa jest pośrednio dzięki badaniu fali F odpowiedzi późnej z rdzenia. Analiza szybkości przewodzenia na poszczególnych odcinkach nerwów świadczy o stanie nerwu na danym odcinku. Zwolnienie szybkości przewodzenia i (lub) zmniejszenie amplitudy przy stymulacji świadczy o uszkodzeniu nerwu na badanej długości.


Patologicznymi potencjałami ocenianymi w spoczynku mięśnia są fibrylacje, dodatnie fale ostre i fascykulacje. Potencjały odnerwienia (fibrylacje i dodatnie fale ostre) pojawiają się zwykle ok. 10 dni od uszkodzenia nerwu. Innymi nieprawidłowymi potencjałami występującymi w spoczynku są fascykulacje, czyli złożone spontaniczne wyładowania jednostek ruchowych.
Kolejnym elementem badania EMG jest badanie zapisu wysiłkowego. W tym celu pacjent proszony jest o wykonywanie skurczu mięśnia od najsłabszego do maksymalnego, w trakcie, którego rejestrowany jest zapis interferencyjny. Następnie w trakcie wykonywania minimalnego dowolnego skurczu badanego mięśnia zbierane są potencjały jednostek ruchowych (PCJR). Zaleca się analizę co najmniej 20 PJR-ów. Potencjały należy zbierać z różnych części efektora z co najmniej kilku wkłuć. Analizowane są następujące parametry jednostki ruchowej: amplituda, czas trwania, pole powierzchni, liczba faz i liczba zwrotów. Każdy z mięśni ma nieco odmienną charakterystykę i porównywany jest do odpowiednich norm.
Badanie EMG jest inwazyjne i bolesne, dlatego powinno być odpowiednio zaplanowane i przeprowadzone.
Wybór mięśni do badania EMG oraz nerwów do badania ENG powinien odpowiadać klinicznemu problemowi, z jakim zwraca się do elektrofizjologa lekarz prowadzący.
AUTORKA: dr n. med. Jolanta Gałecka, wykładowczyni Centrum Edukacji AKSON i techniczka EMG