Udar mózgu stanowi poważny problem medyczny, społeczny i ekonomiczny, prowadząc do zaburzeń fizycznych, poznawczych i emocjonalnych. Wśród eksperymentalnych metod rehabilitacji wyróżnia się przezczaszkową stymulację prądem stałym (tDCS), której skuteczność potwierdzono w terapii afazji poudarowej.

Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym wykazuje duży potencjał w neurologii, psychologii i geriatrii, choć wymaga dalszych badań. Może stanowić pozafarmakologiczne wsparcie w leczeniu udarów, szczególnie afazji.

W niniejszym artykule mgr Marzeny Mądrzak-Białek przeczytasz o korzystnym wpływie terapii tDCS na jedno z częstszych zaburzeń po udarze mózgu – afazji.

AFAZJA JAKO CZĘSTE ZABURZENIE PO UDARZE MÓZGU

Afazja poudarowa to jedno z najczęstszych zaburzeń komunikacyjnych będących konsekwencją po udarze mózgu. Objawia się ona trudnościami w mówieniu, rozumieniu mowy, czytaniu i pisaniu. Choć tradycyjna terapia logopedyczna jest podstawą leczenia tych zaburzeń, coraz więcej badań wskazuje na skuteczność nowoczesnych metod wspomagających, takich jak przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS).

tDCS (transcranial Direct Current Stimulation) to nieinwazyjna technika neurostymulacji, która polega na dostarczaniu słabego prądu elektrycznego (zwykle 1-4 mA) przez elektrody umieszczone na powierzchni skóry głowy. Stymulacja ta wpływa na aktywność neuronów w określonych obszarach mózgu, zwiększając lub zmniejszając ich pobudliwość.

Coraz większe grono logopedów chwali sobie łączenie mikropolaryzacji mózgu z terapią neurologopedyczną. Takie działanie zwiększa skuteczność terapii logopedycznej i przyspiesza powrót funkcji mowy.

ZASTOSOWANIE TERAPII tDCS

Udar niedokrwienny mózgu często uszkadza ośrodki mowy w lewej półkuli mózgu (ośrodek Broki oraz Ośrodek Wernickiego). Ośrodek Broki odpowiada głównie za produkcję mowy, natomiast ośrodek Wernickiego za rozumienie języka. Stymulacja tDCS może pomóc tutaj dwojako:

• Pobudzająco (anodowo) – wzmacnia aktywność neuronów w rejonach mózgu odpowiedzialnych za mowę, co ułatwia ich „przebudowę” i aktywizację

• Hamująco (katodowo) – tłumi nadmierną aktywność w przeciwległej półkuli, która może zakłócać procesy odzyskiwania funkcji językowych w półkuli uszkodzonej

Terapia mikropolaryzacji mózgu jest nieinwazyjna oraz bezpieczna. Nie powoduje skutków ubocznych, jedynie w trakcie podawana prądy pacjenci odczuwają lekkie mrowienie, czy też swędzenie w miejscu, gdzie są umieszczone elektrody.

W ostatnich latach przeprowadzono wiele badań klinicznych potwierdzających, że tDCS może skutecznie wspomagać terapię afazji. U pacjentów, którzy otrzymywali tDCS równolegle z ćwiczeniami logopedycznymi, zaobserwowano:

• Szybsze postępy w odzyskiwaniu zdolności językowych

• Lepsze efekty długoterminowe

• Poprawę w zakresie płynności mowy, rozumienia i nazywania obiektów

PODSUMOWANIE

Warto podkreślić, że skuteczność mikropolaryzacji mózgu zależy od wielu czynników. Pierwszym czynnikiem jest tutaj czas, jaki upłynął od udaru. Drugim czynnikiem jest lokalizacja uszkodzenia, jak również ogólny stan zdrowia pacjenta. Ważnymi

parametrami są również czas trwania samej stymulacji oraz natężenie prądu. Zazwyczaj stymulacja trwa do pół godziny natomiast maksymalne natężenie prądu wynosi 4 mA. Stymulacja tDCS może być stosowana u pacjentów poudarowych z afazją pod warunkiem, iż zostaną oni zakwalifikowani do tej terapii. Przeciwskazaniem do przeprowadzenie stymulacji tDCS jest aktywne ognisko padaczkorodne oraz rozrusznik serca.

Mikropolaryzacja mózgu jest zatem niezwykle obiecującą i bezpieczną metodą wspomagającą leczenie afazji poudarowej. W połączeniu z intensywną terapią logopedyczną może znacząco zwiększyć szanse na odzyskanie sprawności językowej po udarze.

AUTORKA: Terapeutka z wieloletnim doświadczeniem w pracy z dziećmi, mgr Marzena Mądrzak-Białek, wykładowczyni Centrum Edukacji AKSON